Stranç oyunu

Satranç tahtası 8×8 lik toplam 64 kareden oluşmaktadır. Bir beyaz bir siyah devam etmektedir. İlerde notasyon öğreneceğiz. Notasyon satrançta maçların kayıt edilmesi amacıyla tutulmaktadır. Bunu kolaylaştırmak için yatay ve dikey numara ve harflendirme mevcuttur. Dikey olarak harfler yatay olaraksa numaralar mevcuttur. Oyuna başlangıç şeklimiz resimdeki gibidir. Çok sık karıştırılan birşey. Satrançta oyuna başlarken vezir ve şah nerde bulunur? Vezir her zaman renginde durur arkadaşlar beyaz sanız beyazda siyahsanız siyahta.

Taşlar nasıl hareket eder?

Şah: 1 Kare yanında her tarafa gidebilir tabi ki rakibin kontrolünde olmamalı ve boş olmalı. Eğer kontrolsüz bir rakip taşı varsa onu yiyebilir.

Kale: Dikey ve yatay düz istediği kadar gidebilir ama herhangi bir taşın üstünden geçemez.

Fil: Fillerimiz oyuna beyazda ve siyahta başlar bunlar bulunduğu çaprazda istediği kadar gidebilir ama fillerde herhangi bir taşın üzerinden atlayamazlar.

Vezir: Vezir kale ve filin yaptıklarını yapabilir , oyunun en güçlü taşıdır. O da hiç bir taşın üzerinden atlayamaz.

At: Sanırım anlatması en zor taş bu. At L çizer. Nasıl olduğunu biraz açıklayayım. L nin kısa kenarı 2 kare uzun kenarıda 3 kare olarak düşünün atınız bu şekilde L çizebilir. Başka taşların üzerinden atlayabilir.

Piyon: Oyunun belki en değersiz taşı olarak görebilirsiniz ama piyonlar ilk başta 2 kare ilerleyebilir , çapraz yiyebilir ve de en son haneye kadar ilerlerse istediği taşa dönüşebilir.(Vezir dahil)

A-TAŞLARIN HAREKETLERİ
Taşların hareketleri birbirlerine benzemez. Her taşın kendine ait hareketi vardır. Eğer bir taş hareket edebildiği istikamette karşı tarafın taşına rastlarsa o taşı alabilir. Eğer taşı almak istemezse oyuncu istediği herhangi bir taşı oynayabilir. Her alınan taş oyundan çıkarılır, aynı kareye hamle yapan tarafın taşı konur. Şimdi her taşın hareket tarzını birer birer anlatalım:
1.KALE
Dikey ve yatay yönde her kareye hareket edebilir. Kalenin hareket yönünde kendi taşı varsa üzerinden atlayamaz yanına konur. Eğer kendi hareket yönünde karşı tarafın taşı varsa onu alır ve yerine konur. Yani kale kendi taş veya rakip taşın üzerinden geçemez.
2.AT
At (L) harfi şeklinde bir hareketle 3 kare birden gider ve kendi taşlarıyla rakip taşların üzerinden atlar. Bu karelerde rakip taş varsa alabilir. At tahtanın kenarına veya köşesine giderse hareketleri kısıtlanır. Atı iyi kullanabilmek için bol eksersiz yapınız.
3.ŞAH
Şah oyundaki en kıymetli taştır. Bulunduğu kareden her yöne bir kare ilerleyebilir. Köşede bulunduğunda gidebileceği üç kare vardır. Rakip tarafından alındığı anda(esir edildiği) oyun biter.
4.FİL
Gerek beyazın, gerekse siyahın ikişer adet fili olup bunların biri beyaz, diğeri siyah karededir. Filler oyun boyunca aynı renk karelerde kalır. Çapraz olarak hareket eder. Kenara veya köşeye yaklaştıkça gideceği kare sayısı azalır. Kontrol ettiği karelerdeki rakip taşları alır.
5.VEZİR
Yatay dikey ve çapraz olarak her yöne gidebilen, hareket yeteneği en çok olan taştır. Bu nedenle en değerli taştır. Tahtanın kenarında ve köşelerde hareket alanı daralır. Vezir tahtanın ortalarında 27 kareyi kontrol ederken kenarında ve köşesinde 21 kareyi kontrol eder. Vezir kontrolünde bulunan karelerdeki rakip taşları alabilir.
6.PİYON(ER)
Bulunduğu dikeyde ileri doğru bir kare gider. Ancak başlangıç yerinde istenirse ilk çıkışta iki kare hareket edebilir. Er geriye doğru ve yatay gidemez. Bitişik çaprazına gelen taşı alabilir,
Piyon karşı tarafın en son karesine giderse, her taşın yerine geçebilir. Bu durumda birden fazla Vezir olması mümkündür.
OYUN HAKKINDA
Bir oyuncu yaptığı hamle ile doğrudan doğruya karşı tarafın şahını tehdit edebilir. Bu durumda karşı tarafa ŞAH diyerek haber vermek lazımdır. Tehdit edilen bir şahı üç şekilde korumak mümkündür.
1. Şah kendini tehdit eden taşı alabilecek durumda olabilir. Bu durumda karşı tarafın taşı alınarak tehlikenin önüne geçilebilir.
2. Şah karşı tarafın tehdit etmediği emin bir yere gidebilir.
3. Şahın önüne kendi taşlarından biri gelip tehlike önlenebilir.
Eğer Şah yukarıdaki yöntemlerle kendini koruyamazsa yani her şekilde tehlike altındaysa o zaman Şah teslim olur. Oyun biter.
Bir Şah, rakip Şah demeden kendi taşlarından herhangi birini oynatamıyor ve kendisi oynamak zorunda kalıyorsa, karşı tarafta oynanacak her kare de Şahı tehdit ediyorsa oyun berabere biter yani PAT olur. Çünkü Şah deyip karşı taraf uyarılmadan MAT yapılmaz.
ROK YAPMA
ROK: Şah ve Kalenin ortak hareketi olup, bir hamle sayılır. Şah bulunduğu kareden, Kalelerden birine doğru iki kare hareket ettirilir. Aynı yöndeki Kale de Şahın üzerinden atlatılarak bitişiğindeki kareye konulur.
ROK aşağıdaki durumlarda yapılmaz:
· Şah ile daha önce hamle yapılmışsa,
· Kale ile daha önce hamle yapılmışsa,
· Şahın bulunduğu, Şahın geçmesi gereken ya da Şahın gideceği kareler rakip taşın tehdidi altında bulunuyorsa,
· Şah ve rok yapacağı kale arasında taş varsa,
BERABERLİK-PAT
Bir oyuncu karşı tarafın Şahını her zaman MAT edemez. Eğer her iki tarafın birbirlerini yenmeye gücü kalmamışsa oyun berabere biter yani PAT olur.
1. İki Şah karşı karşıya kalmışsa oyun PAT olur.
2. Bir ŞAH, bir FİL veya bir ATA karşı bir ŞAH durumunda oyun PAT olur.
3. İki taraf aynı hamleleri oynarsa veya bir taraf karşı tarafa devamlı ŞAH ederse oyun PAT olur. Üç hamlede oyun değiştirilmelidir.
TAŞLARIN DEĞERLERİ
Vezir: Bir kale ile bir filden kuvvetlidir. İki kale bir vezir kıymetindedir.
Kale: Bir fil veya bir at ile iki piyona eşittir. Bir kale iki filden zayıftır.
At ve Fil: Aynı kıymettedirler.3 piyona eşittirler. Bu değerler oyunun durumuna göre değişebilir.
SATRANÇ OYUNUNDA DİĞER KAİDELER
1. Oyuna beyaz taşlar başlar. Beyaz taşı kimin alacağı kura ile belli olur.
2. Tahtanın sağ köşesine beyaz hane gelmelidir.
3. Yanlış koyulmuş tahta farkına varıldığında oyun bozulur.
4. Eğer taşlar yanlış veya eksik dizilmişse beş hamleye kadar tarafların itiraz etme hakkı vardır. Beşinci hamleden sonra bu hak kaybolur, oyun bozulmaz.
5. Tutulan taş oynanmak zorundadır.
6. Oynanan ve elden bırakılan taşı geri almak yasaktır.
7. Bir oyuncu, oynayamayacağı bir taşa dokunursa veya karşı taraf hamlesini yapmadan kendi taşına dokunursa Şahını oynatmakla cezalandırılabilir. Eğer Şah yerinden oynayamıyorsa bu cezadan vazgeçilir.
8. Bir oyuncu taşı yanlış yere koymuşsa karşı taraf taşın doğru olarak yerine konmasını veya yerinde kalmasını isteyebilir. Şahını oynatma cezası verebilir.
9. Taraflardan biri rakibin Şahını tehdit eden bir hamleyi farkında olmadan yaptığında ve bu hamle fark edildiğinde Şahın tehdidine kadar olan bütün hamleler geri alınır. Eğer hamleler hatırlanmıyorsa oyun sayılmaz.
10.Oyuculardan biri karşı taraftan zayıf ise rakibinden 50 hamlede oyunu MAT yapmasını isteyebilir.
11. Bir oyuncu iki hamle üst üste oynarsa karşı taraf istediği hamleyi oynattırır.